آنالیز SWOT یا ماتریس SWOT

تأثیر آنالیز SWOT در کسب‌وکار

آنالیز SWOT چیست و چه تأثیری در کسب‌وکار می‌تواند داشته باشد؟ اگر به مباحث مدیریتی علاقه داشته باشید و یا اتفاقی گذرتان به کتاب‌ها یا مقالات مدیریت و خصوصاً حوزه مدیریت استراتژیک افتاده باشد، احتمالاً نام آنالیز SWOT یا ماتریس SWOT برایتان چندان ناآشنا نیست. در اینجا به معرفی آنالیز SWOT پرداخته و تأثیر حیاتی آن در کسب‌وکار را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

ماتریس SWOT

SWOT اساساً یک ماتریس است که از چهار مؤلفه اصلی تشکیل شده است. در واقع هر یک از حروفِ این عبارت، نماینده‌ی نخستین حرفِ عوامل چهارگانه آن است. در اینجا S، W، O و T به ترتیب مُعرفِ نقاط قوت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) هستند. اما فلسفه این نام‌گذاری چیست و اساساً چرا آنالیز ماتریس SWOT در کسب‌وکار اهمیت زیادی دارد؟

می‌دانیم که عملکرد یک سازمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. در محیط متلاطم امروز هر سازمان ناگزیر است که پیش از برنامه‌ریزی جهت اخذ تصمیمات استراتژیک، اِشرافی همه‌جانبه بر عواملی داشته باشد که بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارند. در ماتریس SWOT، این عوامل به دو بخش یعنی عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیم شده‌اند. عوامل درونی همان نقاط ضعف و قوت سازمان هستند. ماهیت این عوامل به‌گونه‌ای است که سازمان می‌تواند مستقیماً بر آن‌ها اثرگذار باشد. به عبارتی تحت کنترل سازمان قرار دارند و از ماهیت خودِ سازمان نشأت می‌گیرند که می‌توان با اجرای یک آنالیز همه‌جانبه و شناسایی آن‌ها، در صدد تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف برآمد. برای این منظور به‌عنوان مدیر یک سازمان باید در صدد یافتن پاسخ برای دو پرسش اساسی باشد:

• چه کاری را بهتر از رقبا می‌توانید انجام دهید؟ یا واجد چه ویژگی‌ها یا دارایی‌های ارزشمندی نسبت به آن‌ها هستید؟
• برای رسیدن به سطح رقبا در زمینه‌هایی که در آن ضعف دارید، چه کارهایی باید انجام شود؟

اما عوامل دسته دوم در ماتریس SWOT، یعنی فرصت‌ها و تهدیدها، دلیل خارجی داشته و منشأ بروز آن‌ها همان محیطی است که سازمان در آن فعالیت می‌کند. با افزایش پیچیدگی فضای کسب‌وکار و مشخصاً محیطِ رقابت، سازمان‌ها دائماً با شرایطی مواجه می‌شوند که می‌توانند به‌طور بالقوه مثبت یا منفی تلقی شوند. در واقع در این حالت، سازمان کنترل مستقیمی بر آن‌ها نداشته و صرفاً باید با اتخاذ رویکرد مناسب، عملکردی از خود ارائه دهد که بتواند در عین استفاده حداکثری از فرصت‌ها، از عوامل تهدید اجتناب کند و آسیب‌پذیری‌اش را در قبال آن‌ها به حداقل برساند. برای این منظور باید عوامل اساسی محیطی یعنی عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، محیطی و قانونی را مورد رصد و پایش دائمی قرار دهیم. زیرا با بروز حتی یک تغییر عمده در هر یک از عوامل مذکور، ممکن است یک فرصت جذاب یا یک تهدید دهشتناک مقابلتان قد علم کند!

مزایای آنالیز SWOT در کسب‌وکار

آنالیز SWOT به دلیل مزایای زیادی که دارد در حوزه تجارت و کسب‌وکار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از مهم‌ترین مزایای آنالیز SWOT عبارت‌اند از:

• یک رویکرد عملی بوده و اِعمال آن نسبتاً آسان است.
• واضح و قابل‌درک است.
• بر آن دسته از عوامل درونی و بیرونی و در عین حال کلیدی تمرکز می‌کند که سازمان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
• در شناسایی اهداف آتی به سازمان کمک می‌نماید.
• رویکرد تحلیلی را در سازمان تقویت می‌کند.

یک نکته مهم!

همان‌طور که گفته شد آنالیز SWOT از طریق تحلیل عوامل چهارگانه می‌تواند در اخذ تصمیمات مهم و استراتژیک یاری‌رسان باشد. البته اهمیت آنالیز SWOT صرفاً محدود به مباحث مدیریتی و سازمانی نیست بلکه هر کسی مثل صاحب یک کسب‌وکار کوچک نیز می‌تواند از این ابزار برای پیشرفت و رونق تجاری خود استفاده مؤثری داشته باشد. نکته مهمی که در این بین نباید مغفول واقع شود این است که بررسی هر یک از عوامل ماتریس SWOT نباید به‌طور مجزا صورت بگیرد. آنالیز SWOT یک آنالیز پویا و تعاملی است که در اتخاذ آن هر عامل باید با توجه به رابطه‌اش با کل ماتریس و اجزای دیگر آن تعیین شود. این امر کمک می‌کند که به‌جای ایجاد یک فهرست بلندبالا و احتمالاً غیرکاربردی به یک فهرست مختصر، مفید و کاربردی دست پیدا کنید. در این صورت ماتریسِ حاصل، عزم، دل‌بستگی و تعهدتان را برمی‌انگیزد و هرگز از بررسی یک فهرست شلوغ، فکر فرار به سرتان نمی‌زند!

و اما...!

در آنالیز SWOT، تولید محتوا یکی از اساسی‌ترین نقاط قوت کسب‌وکارهای امروزی محسوب می‌شود و شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که تولید محتوا، قلب تپنده کسب‌وکارهای الکترونیک در فضای وب است. تیم متخصص و مجرب شتاب مارکتینگ آمادگی کامل دارد که در زمینه تقویت همه‌جانبه این مؤلفه حیاتی کسب‌وکارتان، خدماتی برتر را در حوزه سئو به شما وبمسترهای گرامی ارائه نماید.